قرآن میفرماید: «إِنَّآ أَنزَلْنَاهُ فِى لَيْلَةِ الْقَدْرِ * وَ ما أدْراكَ ما لَيْلَةُ الْقَدْرِ * لَيْلَةُ الْقَدْرِ خَيْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ * تَنَزَّلُ الْمَلَآئِکةُ وَالرُّوحُ فِيهَا بِإِذْنِ رَبِّهِم مِّن کلِّ أَمْرٍ * سَلامٌ هِیَ حَتَّى مَطْلَعِ الْفَجْر» (قدر، 1-5) همانا ما قرآن را در شب قدر نازل کرديم. و تو چه دانى كه شب قدر چيست؟ شب قدر از هزار ماه بهتر است. در آن شب، فرشتگان و روح به اذن پروردگارشان براى انجام هر كارى فرود آيند. (آن شب) تا طلوع فجر، (سراسر) سلام و درود است.
كلمه «قدر» در قرآن، در چند معنا به كار رفته است:
الف) مقام و منزلت. چنانكه مىفرمايد: «وَ ما قَدَرُوا اللَّهَ حَقَّ قَدْرِهِ»، آن گونه كه بايد، مقام و منزلت الهى را نشناختند.
ب) تقدير و سرنوشت. چنانكه مىفرمايد: «جِئْتَ عَلى قَدَرٍ يا مُوسى» اى موسى تو بنا بر تقدير (الهى به اين مكان مقدّس) آمدهاى.
ج) تنگى و سختى. چنانكه مىفرمايد: «وَ مَنْ قُدِرَ عَلَيْهِ رِزْقُهُ ...» كسى كه رزق و روزى بر او تنگ و سخت شود ...
دو معناى اول در مورد «لَيْلَةِ الْقَدْرِ» مناسب است، زيرا شب قدر، هم شب با منزلتى است و هم شب تقدير و سرنوشت است.
خداوند در شب قدر، امور يک سال را تقدير مىکند، چنانکه قرآن در جايى ديگر مىفرمايد: «فيها يفرق کلّ امر حکيم» بنابراين، شب قدر منحصر به شب نزول قرآن در عصر پيامبر نيست، بلکه در رمضان هر سال، شب قدرى هست که امور سال آينده تا شب قدر بعدى مقدّر مىشود.
بيدار بودن شب قدر و احياى آن با دعا و نماز و قرآن، مورد سفارش پيامبر و اهل بيت آن حضرت بوده است و در ميان سه شب نوزدهم و بیست و یکم و بيست و سوم، بر سومی تأکيد بيشترى داشتهاند. چنانکه شخصى از پيامبر پرسيد: منزل ما از مدينه دور است، يک شب را معيّن کن تا به شهر بيايم. حضرت فرمود: شب بيست و سوم به مدينه داخل شو.
در روايات آمده است که دهه آخر ماه رمضان، پيامبر بستر خواب خود را جمع نموده و ده شب را احيا مىداشت.
در حديثى طولانى از پيامبر اکرم مىخوانيم: حضرت موسى به خدا عرض کرد: خدايا مقام قربت را خواهانم. پاسخ آمد: «قُرْبى لِمَن اسْتَيْقَظَ لَيْلَةَ الْقَدْر»، قرب من، در بيدارى شب قدر است.
عرضه داشت: پروردگارا، رحمتت را خواستارم. پاسخ آمد: «رَحْمَتى لِمَنْ رَحمَ الْمَساکينَ لَيلةَ الْقَدر»، رحمت من در ترحّم بر مساکين در شب قدر است.
گفت: خدايا، جواز عبور از صراط مىخواهم. پاسخ آمد: «ذلِک لِمَنْ تَصَدَّقَ بِصَدَقَةٍ لَيْلَةَ الْقَدْر»، رمز عبور از صراط، صدقه در شب قدر است.
عرضه داشت: پروردگارا، خواهان نجات از آتش دوزخم. پاسخ آمد: «ذلک لِمَنْ اسْتَغْفَرَ فِى لَيلةِ الْقَدْر»، رمز نجات از دوزخ، استغفار در شب قدر است.
از وقايع عجيب تاريخى، ضربت خوردن حضرت على در شب قدر، در محراب عبادت و به هنگام نماز است. آرى، اشرف خلق خدا، در اشرف مکانها و اشرف زمانها، در اشرف حالات، شهيد شد.
تقارن شب تقدير بشر با شب نزول قرآن، شايد رمز آن باشد که سرنوشت بشر، وابسته به قرآن است. اگر پيرو قرآن باشد، سعادت و رستگاری و اگر دور از آن باشد، شقاوت و بدبختى براى او رقم مىخورد.
نظرات شما عزیزان: